Op zondag 9 november 2025 start VPRO met de première van haar nieuwe driedelige documentaire De verborgen strijd van Myanmar op NPO 2. De serie, gemaakt door journalist Ruben Terlou, geboren in 1985 en wonend in Amsterdam, biedt ongekende toegang tot frontlinies, ondergrondse ziekenhuizen en guerrilla‑basisjes in een land dat al meer dan zeven decennia in oorlog is.
Achtergrond van het conflict in Myanmar
Sinds de militaire staatsgreep op 1 februari 2021, geleid door commandant‑in‑chief Min Aung Hlaing, is een nieuwe generatie rebellen opgestegen. Jongeren van 15 tot 24 jaar sluiten zich aan bij etnische gewapende organisaties (EAO’s) zoals de Karen National Liberation Army, de Kachin Independence Army en de opkomende People's Defence Force. Volgens VN‑schattingen waren er eind 2023 al meer dan 5.000 burgerdoden en 2,6 miljoen intern ontheemden.
Terlou beschrijft in een YouTube‑interview van 15 november 2023 een "vijftig‑vijftig‑situatie": ongeveer de helft van het land wordt bestreken door de junta‑troepen, de andere helft door een wisselend netwerk van opstandige groepen. Deze verdeelde controle vormt de fundering voor de dramatische beelden die in de serie te zien zijn.
De productie van de documentaire
De filmcrew, bestaande uit Terlou en cameraman Bruce Amende, begon eind december 2023 aan een 20‑daagse expeditie via de grens met Thailand. Ze trotseerden circa 300 kilometer bergachtig terrein in de omgeving van de Sagaing Region – waar ze zelfs twee luchtbombardementen meemaakten op 18 december – en werden steeds opeenvolgend begeleid door lokale milities.
Door de complete afwezigheid van mobiele netwerken en internet, die de militaire junta systematisch blokkeerde, moesten de journalisten hun eigen satellietverbindingen opzetten. Het team gebruikte stemmodulatie en volledige gezichts‑blurring om de identiteit van 87 % van de geïnterviewde activisten en 100 % van de strijders te beschermen tegen vergeldingsacties.
Executive producer Femke Wolthuis van VPRO gaf aan dat de serie deel uitmaakt van het thema‑blok De plek van echte verhalen, een platform dat “mensen laat zien zoals ze echt zijn, niet gepolijst”.
Exclusieve beelden en getuigenissen
Een van de meest aangrijpende portretten is die van Maythe, een 22‑jarig Birmaanse verpleegster uit Yangon. Ze werkt in een ondergronds veldziekenhuis in de Kayah State en behandelt dagelijks gewonde rebellen onder het constante gevaar van luchtaanvallen. "Het gevoel is dat je je hele leven op een grenslijn staat," vertelt ze in een ondertitelde interviewfragment.
Ook de jonge strijders krijgen hun moment in de spotlights. Zo volgt de serie de 19‑jarige Chin‑strijder Thant Zin, die na de coup uit zijn dorp vluchtte en nu een commando‑groep leidt in de Chin State. Het beeld van zijn groep, bewapend met geïmproviseerde pistolen, wordt afgewisseld met zijn reflectie: "We vechten niet alleen voor vrijheid, maar ook om onze families levend te houden."
Een andere nadruk ligt op de 24‑jarige Karen‑commandant Saw Lah Pwe, die strategische controle heeft over een corridor langs de India‑Myanmar‑grens. Zijn troepen hebben recent de Bagan‑Taunggyi-weg verlost van de junta‑controle, een cruciale logistieke route voor zowel wapens als humanitaire hulp.
De medische kant van het conflict wordt belicht door chirurg Dr. Aung Kyaw Zaw, die in een clandestiene kliniek in het noorden van de Shan State gemiddeld 17 gewonde per dag behandelt met slechts 30 % van de benodigde medische voorzieningen.
Reacties en betekenis voor Nederland
Terlou benadrukt in een Radio 1‑interview van 28 juli 2025: "Het voelt zo gek… dat kranten soms alleen een kort berichtje over Myanmar durven te plaatsen." Hij wijst erop dat de Nederlandse media‑landschap weinig aandacht schenkt aan dit conflict, ondanks dat het een van de grootste humanitaire crises in Zuidoost‑Azië is.
De uitzending kwam op een moment dat de VN‑Veiligheidsraad in juli 2025 faalde met een resolutie voor een wapenembargo – China en Rusland vetoreerden. De serie kan daardoor een katalysator zijn voor nieuw Europees en internationaal beleid. Analisten van het International Crisis Group suggereren dat publieke druk, gevoed door dergelijke documentaires, kan leiden tot strengere sancties tegen de junta.
Voor Nederlandse diplomaten, die weinig historisch bindende betrekkingen met Myanmar hebben, kan de documentaire een eerste stap zijn om meer betrokkenheid te tonen, bijvoorbeeld door extra humanitaire steun aan vluchtelingen in Thailand.
Vooruitzichten en vervolg
De drie afleveringen – elk 52 minuten – zullen wekelijks op zondagavond volgen, met ondertiteling in het Nederlands, Engels en Birmaans via de NPO Start‑streaming. De makers hopen dat het publiek, nadat het de menselijkheid van zowel soldaten als burgers heeft gezien, vraagt om meer aandacht en actie.
Terlou noteerde in zijn productie‑logboek: "Dit is geen eenvoudige strijd om te begrijpen… het is een land waar Nederland geen belangrijke banden mee heeft." Hij hoopt dat de serie de menselijke verhalen onder de headlines brengt, zodat ze niet langer onderbelicht blijven.
- Première: 9 november 2025, 20:20 CET op NPO 2
- Regie: Ruben Terlou
- Opnames: december 2023, 20 dagen in rebellen‑gebieden
- Belangrijkste thema: burgeroorlog, humanitaire crisis, media‑onderdrukking
- Trekt aandacht voor 2,6 miljoen ontheemde mensen
Veelgestelde vragen
Hoe wordt de veiligheid van de geïnterviewde rebellen gegarandeerd?
VPRO gebruikte stemmodulatie voor 87 % van de sprekers en vervaagde gezichten van alle actieve strijders. Deze maatregelen voorkomen dat de junta de betrokkenen kan opsporen en vervolgen.
Wat is het bereik van de documentaire in Nederland?
Naast de televisie‑uitzending op NPO 2 is de serie beschikbaar via NPO Start, bereikbaar voor zowel kabel‑ als internet‑abonnees. Er zijn ondertitels in het Nederlands, Engels en Birmaans, waardoor een breed publiek wordt bediend.
Waarom krijgt het conflict in Myanmar zo weinig media‑aandacht?
De junta blokkeert toegang tot internet en hanteert strenge perspressie, waardoor journalisten weinig materiaal kunnen verzamelen. Bovendien concurreren de beelden met grotere, meer toegankelijke oorlogen zoals in Oekraïne en Gaza.
Wat betekenen de beelden voor de internationale gemeenschap?
De serie belicht de humanitaire omvang van de crisis: 5.000 burgerdoden, 2,6 miljoen ontheemden en een onderbroken medische infrastructuur. Dergelijke feiten kunnen druk uitoefenen op beleidsmakers om strengere sancties of meer humanitaire hulp te overwegen.
Wanneer is de volgende aflevering te zien?
De tweede aflevering volgt op zondag 16 november 2025, eveneens om 20:20 CET op NPO 2. De derde en laatste aflevering loopt af op 23 november 2025.
